.
____________________________________________________________________________________
Vier sterren in de Volkskrant van zaterdag 18 maart voor Het Keizerpanorama.
‘ (…) Iets soortgelijks doet Montagne: ze wekt op elegante wijze een pension vol imaginaire gasten tot leven, maar laat deze op toverslag ook weer verdwijnen. Ze speelt als literator en essayist een fraai, gelaagd en overdacht spel met werkelijkheidsillusies.’ De hele recensie is hier te lezen.
_____________________________________________________________________________________
In De Groene Amsterdammer (11 mei 2023) een recensie van Het Keizerpanorama door Kees ’t Hart: ‘Een kleine maar fijne roman’. ‘(…) het zonlicht begint door te breken’, en: ‘Er komt een essayloze Montagne-roman aan, dat kan niet missen, let maar op. Ze gelooft in romankunst, dat zie je aan alles. In haar stijl, in haar vertelwijze. Ze is voorzichtig, precies, er zit iets lichts en tegelijk plechtigs in haar schrijfverlangen. Ze weet dat schrijven ook altijd een ritueel is.’
________________________________________________________________________________________
Een mooie recensie van Pauline Kruithof in de weekendbijlage (25 maart) van het Friesch Dagblad over Het Keizerpanorama: ‘ (…) Zogezegd is het boek roman, essay en memoires ineen. Hierbij is Montagne concreet en lyrisch tegelijk.’ En: Het Keizerpanorama bewijst dat toegankelijkheid, stijl en diepgang elkaar niet uitsluiten.’ De recensie staat hier achter een betaalmuur.
_________________________________________________________________________________________
Tzum, literair weblog. Recensie van Het Keizerpanorama (15 februari 2023) door André Keikes is hier te lezen. “(…) Montagne is zo in staat, al associërend en met stilistische verfijning, de pensionhoudster en haar gasten, stad en land, schrijvers en kunstenaars, oost en west, toen en nu tegen het licht houden. Alles verbonden met het uitgangspunt wat verbeelding kan doen. En dat is niet weinig.”
______________________________________________________________________________________________
Het Nederlands Dagblad is van mening dat de essayistiek in Het Keizerpanorama de verhaallijn overvleugelt. Maar: ‘ Montagne heeft een zorgvuldige en beeldende stijl. Ze sleept de lezer met gemak mee in haar honger naar het begrijpen van kunst in de meest brede zin’. (14 april 2023).
______________________________________________________________________________________________
Daan Stoffelsen schrijft in de lage landen dat Het Keizerpanorama (een mozaïekroman) een geslaagde mengvorm is van verhalend en beschouwend proza. Over de beschouwende delen: ‘Het zijn persoonlijke stukken, zoals de beste essays, ze betrekt de kunst bij introspectie, en zichzelf bij een analyse van de kunst.’ ‘Zo blijkt Het Keizerpanorama thematisch een hecht boek (…)’ (16 mei 2023)
______________________________________________________________________________________________
JKleest
Jan Koster schreef op 27 februari een recensie over Het Keizerpanorama die je hier kunt lezen.
” Het is een interessant thema dat Montagne aansnijdt en de romaneske uitwerking is sterk. Net na de helft van Het Keizerpanorama stapt zij over naar beschouwend, essayistisch werk over deze thematiek. En ook dat is bij deze schrijver en beeldend kunstenaar in goede handen, wat zij al eerder heeft aangetoond in De verzuimcoördinator. Montagne beheerst uitstekend de kunst van het mengen van fictie en non-fictie, zo bewijst zij ook nu weer. “
______________________________________________________________________________________________
Nieuwsweekend
Nieuwsweekend, radio 1. Interview over Het Keizerpanorama door Mieke van der Weij en Charles Groenhuijsen. De uitzending van 21 januari is hier terug te beluisteren.
______________________________________________________________________________________________
Opium
Opium, radio 4. Interview over Het Keizerpanorama door Annemieke Bosman. De uitzending van 24 januari is hier terug te beluisteren.
______________________________________________________________________________________________
Interview over van Het Keizerpanorama door Jaap van Straalen op LezenTV. De uitzending is te zien op lezen.tv (2 juni 2023)
______________________________________________________________________________________________
De boekentafel van Godert Walter
De boekentafel van Godert Walter bespreekt op 28 januari onder andere Het Keizerpanorama (vanaf 11.48). Over het boek: ‘Echt meeslepend’. ‘Een geweldig boek’. Over het waarschijnlijk reëele pension in Brandenburg: ‘Gaan we daar een keer de boekentafel doen’. De opname valt hier te bekijken.
______________________________________________________________________________________________
De leestrein
De recensie van de leestrein (5 februari 2023) over Het Keizerpanorama is hier te lezen. “Dat is toch het mooie aan zoveel verschillende genres lezen. Af en toe uit je comfortzone getrokken worden en dan zo een pareltje als dit ontdekken. “
______________________________________________________________________________________________
Op 21 februari schreef Bazarow een recensie over Het Keizerpanorama. Deze is hier te lezen.
” Net als Het Keizerpanorama is ook Montagne in staat je constant deelgenoot te maken van situaties, al of niet imaginair. Ze weet te blijven boeien en je te laten ‘zien’. “
______________________________________________________________________________________________
Op 2 augustus verscheen op Chicklit een recensie over Het Keizerpanorama.
” De stijl is vrij beschrijvend en neigt naar het literaire, maar doet nergens onnodig complex aan. Toch reveleert de roman zijn schoonheid pas na een tweede lectuur, wanneer de puzzelstukjes beter in elkaar vallen. “
De hele recensie (vier sterren van de vijf) is hier te lezen.
_________________________________________________________________________________________
. 
.
. 
_____________________________________________________________________________________________
DE VERZUIMCOöRDINATOR, WERELDBIBLIOTHEEK, 2018
De Morgen: ‘Een intrigerende, originele en precieus geschreven essaybundel’.
- Een gesprek over De Verzuimcoördinator in het programma ‘Opium’ op radio 4 is hier te beluisteren.
- Ingrid van der Graaf in Literair Nederland: “De verzuimcoördinator is een sterke bundeling essayistische miniatuurtjes die bij herlezing – net als bij het meerdere keren aanschouwen van een geschilderd tafereel – steeds andere aspecten onthullen en daarmee de werkelijkheid van een andere context voorziet.” De volledige recensie is hier te lezen.
- JKleest (Jan Koster): “De invalshoek is origineel. Over hoe je een persoonlijke ervaring (zo lijkt het althans) weet te combineren met beeldende kunst en met recente geschiedenis, over hoe je een relatie weet te leggen tussen een persoonlijke ervaring en met de wereld daarbuiten.” De recensie is hier te vinden.
.
EEN MAKELAAR IN PRUISEN, VANTILT JANUARI 2014, TWEEDE DRUK JULI 2014
- Wim Brands: ‘Je moet negeren wat je geacht wordt te zien’. De televisie-uitzending waarin De makelaar wordt besproken bij VPRO Boeken is hier te bekijken.
- Kenneth van Zijl interviewt Nicole Montagne, Daan Heerma van Voss en Harrie Lemmens in de televisie-uitzending van Letteren &cetera. Het programma is hier te bekijken.
- Cyrille Offermans in Ons Erfdeel: ‘ (…) Nicole Montagne heeft een eigen geluid, ze is een verassende aanwinst voor de Nederlandse literaire essayistiek ‘ (nr.3, augustus 2014)
- Signalement in NRC van De makelaar in Pruisen door Toef Jaeger, 25/26 januari 2014
- Trouw ‘ (…) bijzondere verhalen en essays die spelen op bijzondere locaties (…) ‘ (25 augustus 2014)
- Carel Peeters in Vrij Nederland: ” Er bestaat een literair genre dat in het Engels ‘the familiar essay’ heet. Ook al waren Engelsen als William Hazlitt en Max Beerbohm er al goed in, het werd als begrip geïntroduceerd door de Amerikaan Joseph Epstein voor zijn boek met ‘familiar essays’ The Middle of My Thether (1987). (…)” “Die onderwerpen worden door de schrijver toegeëigend, ingelijfd en voorzien van zijn persoonlijk stempel waardoor ze van hem worden. In Nederland kennen we het familiaire essay van K. Schippers in boeken als Museo Sentimental, van Maarten Asscher in Dingenliefde, van Eric de Kuyper in Dag stoel naast de tafel en van de Kroatische, maar in Nederland goed bekende Dubravka Ugresic door boeken als Ministerie van pijn. In het familiaire, intieme essay is men ongegeneerd mentaal aan het flaneren. Ongedwongen wordt in bezit genomen wat men ziet, leest en ervaart. Dat gebeurt ook door Nicole Montagne in haar nieuwe boek Een makelaar in Pruisen en al eerder in De neef van Delvaux (2005). Montagne, zo luidt haar werkwijze, negeert wat ze geacht wordt te zien. Ze beoefent daarmee de psychogeografie: ze isoleert dingen, plaatsen, mensen en beelden en drukt er haar eigen stempel op. Maar ook weer niet al te nadrukkelijk.”
“Veel essays in Een makelaar spelen zich af in het oude, nog niet van de Sovjet Unie bevrijde Tjechoslowakije, en speciaal Praag. Daar studeerde Montagne in 1984 een tijd als graficus en kwam er later vaak terug. Het titelessay beschrijft het bezoek aan een dorp waar een school uit het begin van de achttiende eeuw te koop is. Daaraan is goed te zien dat Montagne, als het om het opdoen van indrukken en kennis gaat, een omnivoor is. Het bezoek wordt, in het gezelschap van een potige vrouwelijke makelaar die in een stoere terreinwagen rijdt, een kleine gevoels-, cultuur- en geschiedenisles.”
“Het draait in deze soepel en met de nodige nuances geschreven essays steeds om die andere manier van kijken. Het uitgangspunt daarbij is dat niets echt bestaat zolang het nog niet goed gezien is. En goed zien wil zeggen: zo kijken dat het wel benoemd wordt, maar niet al te vast ligt. Er moet een poëtische ruimte blijven tussen de woorden en de dingen. Het leven en de werkelijkheid als een nooit eindigend gedicht.” (18 juli 2014)
- Jean-Pierre Rondas (oud-programmamaker van radio KLARA in België): ‘Waar ze toont, heeft ze het meeste indruk op me gemaakt: onderlegd, gevoelig, slim, midden in het leven, en bovendien met voor deze lezende man hier een heel erg ‘vrouwelijke’ benadering.’ (17 juni 2014)
- Het verslag van Tomas Vanheste in de Correspondent (14 januari 2014) is hier te lezen. ‘Montagne bewijst zelf het vermogen te hebben dat ze prijst in door haar bewonderde schrijvers en kunstenaars: het talent de lezer of de beschouwer te verleiden tot een andere manier van kijken’.
- Jan Meng bespreekt op radio N-H enthousiast Een makelaar in Pruisen, 5 maart 2014
- Adri Altink op Literair Nederand: ‘Nicole Montagne heeft een prachtboek geschreven (ook qua vormgeving trouwens). Ze is niet alleen een kunstenares in hout of op papier, maar kan ook haarscherp kijken, denken en formuleren. Een makelaar in Pruisen zijn beschouwingen om te herkauwen’. De hele recensie is hier te vinden.
- André Keikes in de Leeuwarder Courant: ‘Wandelen met een kreeft. Dat deed de Franse schrijver Gérard de Nerval. Lekker rustig en je hebt de tijd om goed om je heen te kijken. Het lijkt Nicole Montagne wel wat, zo schrijft ze in haar fraaie verhalen – en essaybundel Een makelaar in Pruisen. Kijken kun je moeilijk voorprogrammeren. Twee dingen tellen: langzaam voortbewegen en inzoomen. En dat doet ze dan ook op innemende wijze.’
- Liliane Waanders bespreekt op Hanta het hoofdstuk ‘Explosionalistische etsen’ uit Een makelaar in Pruisen. De tekst is hier te lezen, 29 mei 2014
- Merijn Schipper bestreekt De makelaar in het april-nummer in de Boekenkrant:
‘De langdurige en disproportioneel grote belangstelling van Nicole Montagne voor Oost-Europa heeft haar vruchten afgeworpen. In Een makelaar in Pruisen brengt ze dit deel van Europa tot leven in verhalen en essays’. En: ‘Een makelaar in Pruisen is een ode aan Oost-Europa en de kunst’.
- In het oktobernummer van het tijdschrift Streven schrijft Herman Simissen over Een makelaar in Pruisen: ‘ Door de precisie die haar stijl van schrijven en met name ook haar woordkeuze kenmerkt, leert zij bovendien haar lezers zorgvuldig te kijken naar wat zij beschrijft ‘.
- Teunis Bunt bespreekt op Bunt blogt Een makelaar in Pruisen. De recensie is hier te vinden, 14 februari 2014
- In het Kunst en Wetenschap bespreekt Ton de Laat Een makelaar in Pruisen:
.
SOUVENIR, COSSEE 2009
- Nominatie voor Souvenir : op de longlist Vrouw & Kultuur Debuut Prijs 2010
- Tomas Vanheste in Vrij Nederland: ‘ Montagne, beeldend kunstenares, debuteerde eind 2005 als schrijver met De neef van Delvaux. Dat mooie boek, waarin ze balanceerde op de grens tussen essay en verhaal, werd genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs. Souvenir is opnieuw een proeve van haar stilistische vermogen.’
- Matthieu Sergier in De Leeswolf: ‘Soms worden pareltjes uitgegeven die het verdienen iets bekender te worden. Het dagboek, dat Nicole Montagne aan haar vader opdroeg, behoort daartoe. Zelden verschijnen boeken die met zoveel tederheid en een bescheiden stijl essentiële levensvragen over de beleving van de dood ondervragen.’
- Recensie Mark Cloostermans in De Standaard der Letteren, 9 april 2010: klik hier voor de tekst.
- Interview AD / Groene Hart, door Jos Pak. In het katern van zaterdag 19 december, 2009
- Tijdschrift Liter, recensie door Els Meeuse, Liter nr.97, 2020
.
DE NEEF VAN DELVAUX, VANTILT 2005 (debuutbundel)
- Interview VPRO De Avonden, door Wim Brands, om te beluisteren, klik hier
- Nominatie van De neef van Delvaux voor de KANTL-Essayprijs, Gent 2008, Genomineerden: Stefan Hertmans, Jan Lauwereyns, Piet Meeuse, Nicole Montagne, Cyrile Offermans. Klik voor het juryrapport. / Uit het juryrapport van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letterkunde: ‘Stilistische kwaliteiten naast verrassend nieuwe inzichten zijn in het boek van debutante Nicole Montagne ruim aanwezig’ / ‘Dit meeslepend geschreven essayboek is een ware ontdekkingstocht door intrigerende culturele en psychische domeinen.’
- Nominatie van De neef van Delvaux voor de Jan Hanlo Essayprijs, Amsterdam, 2007 Genomineerden: Roel Bentz van den Berg, Nicole Montagne, Dirk van Weelden. Klik voor het juryrapport. / Uit het juryrapport van de Jan Hanlo Essayprijs: ‘Maar het meest werkzame ingrediënt in deze essays, datgene waardoor ze zo memorabel uitpakken, is toch Nicole Montagne’s verbluffende manier van observeren en formuleren, en de interactie tussen die twee processen.’
- Winnaar C.S.S. Crone Stipendium, Utrecht 2007 / Uit het juryrapport van het C.C.S. Crone stipendium : ‘Het proza van Nicole Montagne komt als een lasso op de lezer af en weet die al na de eerste zinnen te vangen.’ Zie ook de pagina van de SLAU.
- Recensie door Jeroen de Valk in Algemeen Dagblad, 2006
DE WERELD IN JEZELF
Bloemlezing van 60 essays samengesteld door Nina Polak en Joost de Vries.
Uit Historiek:
Ook het essay van Nicole Montagne over Ostalgie, het terugverlangen naar de voormalige DDR, is het lezen waard. Centraal staat de vraag of Ostalgie gaat over een vorm van zelfbedrog, over een vertekend realiteitsbesef, of dat het eerder gaat om het terugverlangen naar het idee van hoe het ooit was, een verlangen naar een verlangen dus. Ostalgie als zoektocht naar een meer authentieke verhouding ten opzichte van het eigen verleden en de eigen herinneringen.
Nicole Montagne 